هر آنچه باید در مورد بیماری پسوریازیس بدانید
پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن و خودایمنی است که باعث رشد سریع سلولهای پوستی میشود. این بیماری معمولاً به صورت پلاکهای قرمز و پوستهدار روی پوست ظاهر میشود و میتواند بر کیفیت زندگی افراد مبتلا تأثیر قابل توجهی بگذارد در این مقاله از سایت کلینیک سلامتی به معرفی کامل این بیماری میپردازیم.
علل و عوامل خطر
ژنتیک افرادی که سابقه خانوادگی پسوریازیس دارند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
سیستم ایمنی در پسوریازیس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای پوستی سالم حمله میکند.
محرکهای محیطی استرس، عفونتها، آسیبهای پوستی، و برخی داروها میتوانند باعث شروع یا تشدید پسوریازیس شوند.
آب و هوا سرما و خشکی هوا میتواند علائم را بدتر کند.
انواع پسوریازیس
- پسوریازیس پلاکی: شایعترین نوع که با پلاکهای قرمز و پوستهدار مشخص میشود.
- پسوریازیس قطرهای: معمولاً پس از یک عفونت استرپتوکوکی ظاهر میشود و با ضایعات کوچک قطرهمانند مشخص میشود.
- پسوریازیس معکوس: در چینهای پوستی مانند زیر بغل و کشاله ران ظاهر میشود.
- پسوریازیس پوستولار: با تاولهای چرکی همراه است.
- پسوریازیس اریترودرمیک: نوع شدید و نادری که میتواند کل بدن را درگیر کند.
علائم و نشانهها
- پلاکهای قرمز و پوستهدار روی پوست
- خارش و سوزش پوست
- خشکی و ترک خوردگی پوست
- تغییرات ناخن (ضخیم شدن، تغییر رنگ، جدا شدن از بستر)
- درد و تورم مفاصل (در پسوریازیس آرتریت)
تشخیص
تشخیص پسوریازیس معمولاً بر اساس معاینه بالینی و مشاهده ضایعات پوستی انجام میشود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به بیوپسی پوست باشد.
درمان
درمان پسوریازیس معمولاً ترکیبی از روشهای زیر است:
- کورتیکواستروئیدها
- مشتقات ویتامین D
- رتینوئیدها
- مهارکنندههای کلسینورین
- فتوتراپی (نوردرمانی)
- UVB باریک باند
- PUVA (پسورالن + UVA)
- متوترکسات
- سیکلوسپورین
- آسیترتین
- داروهای بیولوژیک
- مهارکنندههای TNF-α (مانند اتانرسپت، اینفلیکسیماب)
- مهارکنندههای اینترلوکین (مانند سکوکینوماب، اوستکینوماب)
مدیریت و پیشگیری
مدیریت و پیشگیری- مرطوب نگه داشتن پوست
- اجتناب از محرکهای شناخته شده
- مدیریت استرس
- رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش منظم
- اجتناب از مصرف الکل و سیگار
عوارض
پسوریازیس میتواند با عوارض زیر همراه باشد
- آرتریت پسوریاتیک
- افزایش خطر بیماریهای قلبی-عروقی
- افسردگی و اضطراب
- سندرم متابولیک
پسوریازیس و کیفیت زندگی
این بیماری میتواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا داشته باشد. مشکلات روانی-اجتماعی مانند کاهش اعتماد به نفس، انزوا و افسردگی در بیماران شایع است. حمایت روانی و مشاوره میتواند به بیماران در مقابله با این چالشها کمک کند.
تحقیقات و چشمانداز آینده
تحقیقات در زمینه پسوریازیس همچنان ادامه دارد. محققان در حال بررسی درمانهای جدید، از جمله داروهای بیولوژیک جدید و درمانهای هدفمند ژنتیکی هستند. امید است که این تحقیقات به درمانهای مؤثرتر و با عوارض جانبی کمتر منجر شود.
پسوریازیس یک بیماری پیچیده است که نیاز به مدیریت مداوم دارد. با وجود چالشهای موجود، پیشرفتهای اخیر در درمان و درک بهتر از مکانیسمهای بیماری، امید به بهبود کیفیت زندگی بیماران را افزایش داده است. همکاری نزدیک بین بیمار، پزشک متخصص پوست و سایر متخصصان بهداشتی برای دستیابی به بهترین نتایج درمانی ضروری است.
آیا پسوریازیس میتواند به سایر بیماریها منجر شود؟
بله، پسوریازیس میتواند با افزایش خطر ابتلا به برخی بیماریهای دیگر همراه باشد. این ارتباط به دلیل التهاب مزمن ناشی از پسوریازیس و تأثیر آن بر سیستم ایمنی بدن است. برخی از بیماریها و شرایطی که با پسوریازیس مرتبط هستند عبارتند از
- آرتریت پسوریاتیک :حدود ۳۰% از افراد مبتلا به پسوریازیس، این نوع آرتریت التهابی را تجربه میکنند.
- بیماریهای قلبی-عروقی: افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر و سکته مغزی.
- سندرم متابولیک: شامل چاقی، دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و کلسترول بالا.
- بیماریهای التهابی روده: مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو.
- اختلالات چشمی: مانند یووئیت (التهاب بخشی از چشم).
- اختلالات کلیوی: افزایش خطر ابتلا به بیماریهای کلیوی مزمن.
- اختلالات روانی: افزایش خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی.
- لنفوم : افزایش اندک در خطر ابتلا به برخی انواع سرطان خون، به ویژه لنفوم سلول T پوستی.
- آپنه خواب: احتمال بیشتر ابتلا به این اختلال خواب در افراد مبتلا به پسوریازیس.
- بیماریهای کبدی چرب غیر الکلی: افزایش خطر ابتلا به این بیماری در افراد مبتلا به پسوریازیس.
- اختلالات تیروئید: برخی مطالعات نشان دادهاند که خطر ابتلا به بیماریهای تیروئید در افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر است.
به دلیل این ارتباطات، پزشکان توصیه میکنند که افراد مبتلا به پسوریازیس:
- به طور منظم تحت معاینات پزشکی قرار گیرند.
- سبک زندگی سالم را دنبال کنند (شامل رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و ترک سیگار).
- علائم سایر بیماریها را جدی بگیرند و در صورت بروز، سریعاً به پزشک مراجعه کنند.
- استرس خود را مدیریت کنند، زیرا استرس میتواند هم پسوریازیس و هم بسیاری از بیماریهای مرتبط را تشدید کند.
- مدیریت مؤثر پسوریازیس و کنترل التهاب مزمن میتواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماریهای همراه کمک کند.
رژیم غذایی بیماری پسوریازیس
رژیم غذایی بیماری پسوریازیسرژیم غذایی مناسب میتواند در کنترل علائم پسوریازیس و کاهش التهاب کمک کننده باشد. هرچند رژیم غذایی خاصی برای درمان قطعی پسوریازیس وجود ندارد، اما برخی توصیههای غذایی میتوانند به بهبود وضعیت بیماران کمک کنند. در ادامه، راهنمای رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به پسوریازیس ارائه شده است
غذاهای ضد التهابی
- ماهیهای چرب (سرشار از امگا-۳) سالمون، ماهی خال مخالی، ساردین
- روغن زیتون فرابکر
- میوهها و سبزیجات رنگارنگ توتها، اسفناج، کلم بروکلی
- آجیل و دانهها گردو، بادام، دانه کتان
- ادویهجات زردچوبه، زنجبیل، دارچین
پروتئینهای کم چرب
- ماهی
- مرغ بدون پوست
- حبوبات
- سویا
کربوهیدراتهای پیچیده
مواد غذایی سرشار از ویتامین D
- ماهیهای چرب
- زرده تخم مرغ
لبنیات غنی شده با ویتامین D
- پروبیوتیکها
- ماست
- کفیر
- خیارشور
غذاهایی که باید محدود یا حذف شوند
- غذاهای فرآوری شده و فست فودها
- گوشت قرمز (به خصوص گوشتهای فرآوری شده)
- لبنیات پرچرب
- شکر افزوده و شیرینیجات
- الکل
- غذاهای سرخ شده
- نوشیدنیهای گازدار و شیرین
توصیههای دیگر
- نوشیدن آب کافی حداقل ۸ لیوان در روز
- کاهش مصرف نمک
- مصرف چای سبز به دلیل خواص آنتی اکسیدانی
- استفاده از روشهای پخت سالم مانند بخارپز، آبپز یا کباب کردن
توجه به حساسیتهای غذایی فردی برخی افراد ممکن است به غذاهای خاصی حساسیت داشته باشند که میتواند علائم پسوریازیس را تشدید کند.
نکات مهم
هر فرد ممکن است واکنش متفاوتی به رژیم غذایی داشته باشد. بهتر است بیماران یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشند تا ارتباط بین مصرف غذاها و تشدید یا بهبود علائم را پیگیری کنند.
قبل از اعمال تغییرات عمده در رژیم غذایی، حتماً با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
رژیم غذایی باید بخشی از یک برنامه جامع درمانی باشد و نباید جایگزین درمانهای تجویز شده توسط پزشک شود.
به یاد داشته باشید که تغذیه مناسب در کنار سایر عوامل سبک زندگی سالم مانند ورزش منظم، مدیریت استرس و خواب کافی میتواند به بهبود وضعیت کلی سلامتی و کنترل بهتر پسوریازیس کمک کند.
درمان های موضعی پسوریازیس چیست?
درمانهای موضعی یکی از رایجترین و اولین خط درمان برای پسوریازیس هستند، به خصوص برای موارد خفیف تا متوسط. این درمانها مستقیماً روی پوست آسیب دیده استفاده میشوند. در ادامه، انواع اصلی درمانهای موضعی برای پسوریازیس را معرفی میکنیم
کورتیکواستروئیدهای موضعی
- رایجترین درمان موضعی
- کاهش التهاب و خارش
- انواع مختلف با قدرتهای متفاوت
- مثال: هیدروکورتیزون، بتامتازون
آنالوگهای ویتامین D
- کاهش رشد سریع سلولهای پوستی
- مثال: کلسیپوتریول، تاکالسیتول
رتینوئیدها
- مشتقات ویتامین A
- کاهش التهاب و کنترل رشد سلولهای پوستی
- مثال: تازاروتن
مهارکنندههای کلسینورین
- کاهش التهاب و کند کردن رشد سلولهای پوستی
- مثال: تاکرولیموس، پیمکرولیموس
نرمکنندهها و مرطوبکنندهها
- کاهش خشکی و پوستهپوسته شدن پوست
- بهبود ظاهر پوست و کاهش خارش
سالیسیلیک اسید
- کمک به از بین بردن پوستهها
- آمادهسازی پوست برای سایر درمانها
قطران زغال سنگ
- کاهش التهاب، خارش و پوستهریزی
- معمولاً در شامپوها و کرمها استفاده میشود
آنتراکوئینونها
- مادهای طبیعی مشتق شده از گیاه آلوئه ورا
- کاهش التهاب و کنترل رشد سلولهای پوستی
ترکیبات حاوی اوره
- نرمکننده و مرطوبکننده قوی
- کمک به از بین بردن پوستهها
نکات مهم در استفاده از درمانهای موضعی
- پیروی از دستورالعمل پزشک مقدار و دفعات استفاده باید طبق تجویز پزشک باشد.
- صبر و پیگیری اثربخشی این درمانها ممکن است چند هفته طول بکشد.
- مراقبت از پوست سالم از تماس دارو با پوست سالم اطراف ضایعات خودداری کنید.
- استفاده ترکیبی گاهی پزشک ممکن است چند درمان موضعی را با هم تجویز کند.
- عوارض جانبی برخی درمانها مانند کورتیکواستروئیدها ممکن است در صورت استفاده طولانی مدت عوارضی داشته باشند.
- مرطوبسازی منظم استفاده از مرطوبکنندهها در کنار سایر درمانها میتواند به بهبود نتایج کمک کند.
- توجه به محل ضایعات برخی درمانها برای نواحی خاصی از بدن مناسبتر هستند.
- ارزیابی منظم پزشک باید پیشرفت درمان را به طور مرتب ارزیابی کند و در صورت نیاز، درمان را تعدیل نماید.
به یاد داشته باشید که درمان پسوریازیس معمولاً یک فرآیند طولانی مدت است و ممکن است نیاز به ترکیبی از روشهای مختلف درمانی داشته باشد. همیشه با پزشک خود در مورد بهترین گزینههای درمانی برای شرایط خاص خود مشورت کنید.
درمان های خانگی پسوریازیس چیست
درمانهای خانگی میتوانند به کاهش علائم پسوریازیس و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. اگرچه این روشها جایگزین درمانهای پزشکی نیستند، اما میتوانند به عنوان مکمل مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه، برخی از درمانهای خانگی رایج برای پسوریازیس را معرفی میکنیم
- استفاده از آب ولرم تا گرم (نه داغ)
- افزودن نمک دریا یا جوش شیرین به آب
- محدود کردن زمان حمام به ۱۵ دقیقه
- روغن نارگیل
- روغن زیتون
- آلوئه ورا
- ژل یا کرم ویتامین E
- روغن درخت چای
- روغن اسطوخودوس
- روغن نعناع
- عصاره گیاه آویشن
- کمپرس سرد
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت کوتاه (۵-۱۰ دقیقه)
- استفاده از ضد آفتاب برای محافظت از پوست سالم
- مصرف ماهیهای چرب (سرشار از امگا-۳)
- میوهها و سبزیجات رنگارنگ
- کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده و قند افزوده
- روغن ماهی
- کورکومین (زردچوبه)
- ویتامین D (با مشورت پزشک)
- تمرینات تنفسی
- مدیتیشن
- یوگا
- ورزش منظم
- پیادهروی
- شنا
- دوچرخهسواری
- تلاش برای ۷-۹ ساعت خواب شبانه
- لباسهای نخی و گشاد
- ترک سیگار و الکل
- چای سبز
- عسل
نکات مهم
- قبل از شروع هر درمان خانگی، با پزشک خود مشورت کنید.
- واکنشهای فردی متفاوت است؛ آنچه برای یک نفر مؤثر است، ممکن است برای دیگری کارساز نباشد.
- صبور باشید. اثرات درمانهای خانگی ممکن است به تدریج ظاهر شوند.
- از ترکیب چندین روش خانگی با هم خودداری کنید، مگر با مشورت پزشک.
- در صورت بروز هرگونه واکنش حساسیتی یا تشدید علائم، استفاده را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
- درمانهای خانگی را به عنوان مکمل درمانهای پزشکی در نظر بگیرید، نه جایگزین آنها.
- یک دفترچه یادداشت برای ثبت تأثیر روشهای مختلف بر علائم خود داشته باشید.
به یاد داشته باشید که پسوریازیس یک بیماری مزمن است و مدیریت آن نیازمند صبر و پیگیری مداوم است. ترکیبی از درمانهای پزشکی و روشهای خانگی میتواند به بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند.
نتیجهگیری
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که با درمانهای پزشکی و روشهای خانگی قابل کنترل است. اگرچه درمان قطعی ندارد، اما با مدیریت صحیح میتوان کیفیت زندگی را بهبود بخشید. ترکیبی از درمانهای موضعی، سیستمیک، و تغییرات سبک زندگی میتواند به کاهش علائم و کنترل بیماری کمک کند. مشورت مداوم با پزشک و پیگیری درمانها برای دستیابی به بهترین نتایج ضروری است.
سوالات متداول
۱.آیا پسوریازیس مسری است؟
خیر، پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است و مسری نیست.
۲. آیا رژیم غذایی در کنترل پسوریازیس مؤثر است؟
بله، رژیم غذایی ضد التهابی میتواند به کاهش علائم کمک کند.
۳. آیا استرس میتواند پسوریازیس را تشدید کند؟
بله، استرس میتواند باعث شعلهور شدن یا تشدید علائم پسوریازیس شود.
۴. آیا پسوریازیس قابل درمان قطعی است؟
خیر، پسوریازیس درمان قطعی ندارد، اما میتوان آن را کنترل کرد.
۵. آیا نور خورشید برای پسوریازیس مفید است؟
بله، قرار گرفتن کنترل شده در معرض نور خورشید میتواند به بهبود علائم کمک کند.
