هفته ۲۴ بارداری: علائم و مراقبت های لازم

در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران کلینیک سلامتی به نکات و علايم مربوط به هفته ۲۴ بارداری می پردازیم.

نکات کلیدی در هفته ۲۴ بارداری

• احتمالاً چیزی حدود ۶ کیلوگرم به وزن‌تان اضافه شده. یادتان باشد شما دارید یک موجود زنده را در بدن خود پرورش می دهید، گردش خون بیشتر شده و جفت هم به اندازه کافی سنگین هست. پس هر یک کیلو که به وزن‌تان اضافه می شود، حساب و کتاب دارد! اگر تا اینجا، میزان اضافه وزن بیشتر (یا کمتر) از ۶ کیلو بوده، با پزشک مشورت کنید.
• تست گلوکز خون از رگ گردن به شما نزدیک تر است. باید یک شربت شیرین بنوشید. یک ساعت بعد، پزشک قند خون را اندازه می گیرد. اگر مقدار قند خون بالا باشد، سه ساعت بعد از شما تست می گیرند.
• شکم حسابی جلو آمده (شلوارهای بارداری خیلی خوبه، مگه نه؟). در هفتۀ ۲۴، ارتفاع رحم بین ۲۲ تا ۲۶ سانتی متر است.

هفتۀ ۲۴، یک چشمه از مادر بودن را به شما نشان می‌ دهد: حال جنین خوب است و حال مادر… خب، چندان تعریف ندارد! جنین برای رشد و بقا در دنیای واقعی آماده می شود. از طرفی، مادر گرفتار علائم آزاردهنده است. مثل پا درد، کمردرد و ورم پا. تحمل کن، مامان جون. تو می‌ تونی!

جنین در هفته ۲۴ بارداری

جنین در هفتۀ ۲۴ به سرعت در حال رشد است. هنوز پوست چروکیدۀ جنین بفهمی نفهمی شفاف است ولی لایه های چربی به سرعت روی صورت تشکیل می شود و روز به روز چهرۀ جنین را بامزه تر می کند. مژه، ابرو و موی سر رشد می کند ولی رنگدانه ها شکل نگرفته است. حالا رفلاکس شوک و ترس در جنین به وجود آمده، پس با شنیدن صدای بلند، از جا می پرد و داخل شکم تکان می خورد!

اندازۀ جنین در هفته ۲۴ بارداری

جنین در هفتۀ ۲۴ هم اندازۀ طالبی است. ۲۱ سانت قد و ۶۰۰ گرم وزن دارد.

۲۴ هفته یعنی چند ماه؟

در هفتۀ ۲۴، شش ماه از بارداری گذشته. یادتان باشد پزشک برای محاسبۀ زمان بارداری به هفته توجه دارد. وقتی ۲۴ هفته را به ماه تبدیل می کنید، تازه می فهمید این همه خستگی از کجا می آید! الحق که تحمل شش ماه علائم بارداری شوخی بردار نیست!

سونوگرافی در هفته ۲۴ بارداری

جنین به سرعت در حال رشد است و جدا از رشد آناتومی، ویژگی های ظاهری هم کامل می شود. کم کم پوست شفاف جنین مات و کدر می شود و به لطف تشکیل چربی، ترگل و ورگل خواهد شد.

در این هفته، تست گلوکز انجام می شود که یکی از آزمایشات به یادماندنی قبل زایمان است. هدف از این کار، تشخیص دیابت بارداری است و نشان می دهد که بدن چه واکنشی به قند دارد. پزشک از شما می خواهد یک مایع شیرین به اسم گلوکولا بنوشید (اسمش شبیه گیتورید، همان نوشابه گازدار معروف است). بعد از یک ساعت، از شما نمونه خون می گیرد و فرایند هضم و جذب قند را معاینه می کند.

اگر نتیجه غیر عادی باشد، باید تست تحمل گلوکز بدهید. پیشنهاد می کنم در اتاق انتظار یک گوشۀ دنج برای خودتان پیدا کنید چون قرار است سه ساعت دیگر، دوباره قند خون چک شود. این بار، نتیجه به صورت قطعی نشان می دهد که آیا به دیابت بارداری مبتلا هستید یا نه. اگر مشخص شد که دیابت دارید، نگران نباشید. دنیا که به آخر نرسیده. پزشک به شما توضیح می دهد که چطور باید وضعیت را کنترل کنید و به دقت شما و جنین را تحت نظر می گیرد. یعنی لازم است بیشتر سونوگرافی کنید. به نیمۀ پر لیوان نگاه کنید: به این بهانه، زود به زود روی ماه جنین را می بینید!

آیا در هفته ۲۴ بارداری، رشد جنین کامل شده؟

هنوز نه. قیافۀ جنین شبیه نوزاد شده ولی هنوز جا دارد و ریه ها کامل نشده. جوانه های چشایی در حال رشد است و اثر انگشت تشکیل شده! اما مغز کامل نیست. روز به روز رشد جنین کامل و کامل تر می شود اما هنوز کلی کار تمام نشده دارد.

علائم بارداری در هفته بیست و چهارم

علائم (آزاردهندۀ) هفتۀ ۲۴ عبارت است از:

ورم پا

اگر پاها ورم کرده، موقع نشستن، آن را بالا بگیرید یا دراز کنید. هر از چند گاه، بلند شوید و راه بروید. کمی ورم و پف در دوران بارداری کاملاً طبیعی است ولی اگر بدن (مخصوصاً صورت یا دست‌ها) یکهو و خیلی زیاد یا به صورت ناهماهنگ ورم کرده، مشکل را جدی بگیرید چون علامت پره اکلامپسی است. این وضعیت در دوران بارداری بسیار خطرناک است، پس اگر ورم بدن غیر عادی شده، به متخصص زنان و زایمان اطلاع دهید.

پا درد

گرفتگی عضلات پا، پادرد یا پرش پا علامت دهیدره شدن است، پس زیاد آب بنوشید. بیشتر اوقات، پاها را دراز کنید و پیاده روی را دست کم نگیرید. درمورد پا درد با پزشک مشورت کنید. احتمالاً جای نگرانی وجود ندارد اما گاهی پا درد علامت کمبود ویتامین و مواد مغذی است، پس حواستان به این مسئله باشد.

کمردرد

بله، کماکان کمردرد با شماست و شاید بدتر هم شود. چون جنین و (طبیعتاً) رحم بزرگ تر شده و رحم به ستون فقرات فشار وارد می کند. به علاوه، وزن بدن بالا رفته و فشار روی عضلات کمر بیشتر شده است. حتماً کمردرد شدید (یا همان سیاتیک) را به پزشک اطلاع دهید.

لینا نیگرا

به خط سیاه روی شکم، لینا نیگرا می گویند که به خاطر هورمون های بارداری ظاهر می شود و ظرف چند هفته بعد از زایمان، کمرنگ یا محو خواهد شد.

ترک پوستی

ترک پوستی در اثر باز شدن پوست ظاهر می شود. این مسئله در مادرانی که دوقلو باردار هستند، بیشتر است.

شکل و اندازۀ شکم در هفته ۲۴ بارداری

احتمالاً از یکی دو هفته قبل، اولین لگدهای جنین را تجربه کردید و از حالا به بعد، لگدها قوی تر و محکم‌ تر می شود. تا جایی که دیگران هم با لمس شکم شما، متوجه تکان خوردن جنین می شوند.

اگر وزن مادر قبل از بارداری نرمال باشد، در هفتۀ ۲۴ باید ۶ الی ۷ کیلو به وزن خود اضافه کند. اگر وزن‌تان کمی بالاتر رفته، نگران نباشید. افزایش وزن شدید یا ناگهانی نگران کننده است. بهتر است حواس‌تان به افزایش وزن باشد، تا این دوران را به سلامت پشت سر بگذارید.

پیشنهاد می شود زنانی که دوقلو باردار هستند، تا هفتۀ ۲۴، ۱۰ کیلو وزن خود را بالا ببرند. بدین ترتیب، خطر زایمان زودرس کمتر می شود.

پوزیشن جنین در هفته بیست و چهارم

معمولاً در هفتۀ ۲۴ جنین هنوز آنقدر کوچک است که می تواند مدام داخل رحم جا به جا شود. یعنی در حالت صاف، برعکس یا پهلوی شکم قرار می گیرد و مادر را اذیت می کند. شما می توانید با توجه به مشت و لگدها، موقعیت جنین را مشخص کنید.

«دیر یا زود، حس بارداری برای شما واقعی می شود. واقعاً حرکت جنین داخل شکم هیجان انگیز است اما ورم، بی خوابی، سوزش معده، درد رباط گرد رحم و غیره هم از راه می رسد. همۀ این موارد، بخشی از بارداری است اما بهتر است با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا نکات لازم را به شما آموزش دهد.»

کریستین گریوز، متخصص زنان و زایمان در بیمارستان وینی پالمر، اورلاندو، فلوریدا

چند نکته برای هفته ۲۴ بارداری

پیشنهاد می کنیم در این هفته به نکات زیر توجه کنید.

ورزش

ورزش قبل از زایمان خیلی مهم است و شامل حرکات لگن می شود. تمرین کگل به آماده شدن عضلات واژن و پرینیوم کمک می کند و احتمال پارگی را کاهش می دهد. پس فشار بده، مامان جون!

به حرف دکتر گوش کنید

اگر در تست گلوکز مشخص شد که به دیابت بارداری مبتلا هستید، نترسید. کافی است طبق توصیۀ پزشک، دستورات لازم را درمورد رژیم غذایی، ورزش و سایر روش های مدیریت دیابت دنبال کنید.

حواستان به ریلاکسین باشد

ریلاکسین یک هورمون مخصوص زایمان است که انعطاف‌ پذیری بدن را بالا می برد. حواستان باشد بیش از حد از مفاصل و رباط های شل و بخت برگشته کار نکشید. حین انجام حرکات کششی، جوگیر نشوید چون ممکن است به خودتان آسیب بزنید.

تغذیۀ سالم

به احتمال زیاد، حالت تهوع همراه با سه ماه اول پر کشیده و رفته، پس بیشتر اشتها پیدا می کنید. غذاها را با دقت انتخاب کنید تا سوزش معده بدتر نشود. برای رفع دل درد، از حجم وعده های غذایی کم و به تعداد آن اضافه کنید.

«حتی از فکر به شربت نارنجی رنگ گلوکز، حالم بد می شه. سر آزمایش اول به زور قورتش دادم ولی برای سه ساعت دوم، هر کاری کردم، نشد. همینقدر بگم که کل شربت‌و رو دیوار آزمایشگاه بالا اُوردم. بعد از اون، مرتب قند خونم‌و با گلوکومتر چک می کردم.»

لورن ب، مادر سه فرزند