دوبوتامین: نحوه مصرف، کاربردها و عوارض

مرداد ۳۰, ۱۴۰۳آخرین به روز رسانی: مرداد ۳۰, ۱۴۰۳

۰ خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

دوبوتامین یک داروی آدرنرژیک و آگونیست گیرنده بتا-۱ است که به طور گسترده در درمان نارسایی قلبی و شوک کاردیوژنیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو در سال ۱۹۷۵ توسط شرکت Eli Lilly معرفی شد و از آن زمان به یکی از داروهای مهم در مراقبت‌های ویژه تبدیل شده است. در این مقاله از سایت کلینیک سلامتی به معرفی کامل داروی دوبوتامین میپردازیم.

فهرست مطالب (کلیک کنید)

موارد مصرف و کاربردها

درمان نارسایی حاد قلبی
درمان شوک کاردیوژنیک
افزایش برون‌ده قلبی در بیماران با نارسایی قلبی مزمن
استفاده در تست استرس دوبوتامین اکوکاردیوگرافی
حمایت اینوتروپیک در جراحی‌های قلبی
درمان سندرم قلب شکسته (کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو)

نحوه عملکرد

این دارو یک آگونیست انتخابی گیرنده بتا-۱ آدرنرژیک است. این دارو با اتصال به گیرنده‌های بتا-۱ در قلب، باعث افزایش قدرت انقباضی میوکارد (اثر اینوتروپیک مثبت) و افزایش ضربان قلب (اثر کرونوتروپیک مثبت) می‌شود. همچنین، دوبوتامین اثرات خفیفی بر گیرنده‌های بتا-۲ و آلفا-۱ دارد که منجر به گشادی عروق محیطی می‌شود. این اثرات ترکیبی باعث افزایش برون‌ده قلبی و بهبود پرفیوژن بافتی می‌شود.

نام‌های تجاری موجود

دوبوتامین هیدروکلراید (شرکت داروسازی کاسپین تأمین)
دوبوتکس (شرکت داروسازی اکسیر)
عوارض جانبی
تاکیکاردی
آریتمی‌های قلبی
افزایش فشار خون
تهوع و استفراغ
سردرد
اضطراب و بی‌قراری
لرزش
تعریق
درد قفسه سینه
واکنش‌های حساسیتی (نادر)

موارد احتیاط دوبوتامین

در بیماران با سابقه آریتمی‌های قلبی با احتیاط مصرف شود.
در بیماران با بیماری عروق کرونر، خطر ایسکمی میوکارد را افزایش می‌دهد.
در بیماران با فشار خون بالا باید با دقت مانیتور شود.
در افراد مسن با احتیاط بیشتری استفاده شود.
در بیماران با کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک انسدادی ممکن است باعث تشدید انسداد خروجی بطن چپ شود.

تداخلات دارویی دوبوتامین

بتابلوکرها می‌توانند اثر این دارو را کاهش دهند.
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) خطر بحران فشار خون را افزایش می‌دهند.
داروهای بیهوشی هالوژنه خطر آریتمی‌های بطنی را افزایش می‌دهند.
نیتروپروساید ممکن است اثر هیپوتانسیو را تشدید کند.
وازودیلاتورها ممکن است اثر هیپوتانسیو را تشدید کنند.

موارد منع مصرف دوبوتامین

حساسیت شدید به دوبوتامین یا اجزای فرمولاسیون
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک انسدادی شدید
فئوکروموسیتوم
تاکی‌آریتمی‌های کنترل نشده

مصرف در دوران بارداری و شیردهی

بارداری این دارو در گروه B بارداری قرار دارد. مطالعات کافی در انسان وجود ندارد، اما در صورت ضرورت و تحت نظر پزشک می‌تواند استفاده شود.

شیردهی اطلاعات کافی در مورد ترشح دوبوتامین در شیر مادر وجود ندارد. با توجه به اهمیت دارو برای مادر، باید تصمیم‌گیری در مورد قطع شیردهی یا قطع دارو انجام شود.

نحوه و زمان مصرف

این دارو به صورت انفوزیون وریدی مداوم تجویز می‌شود. معمولاً در بخش مراقبت‌های ویژه یا تحت نظارت دقیق پزشکی استفاده می‌شود. طول مدت درمان بسته به وضعیت بالینی بیمار متغیر است و می‌تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه یابد.

دوز مصرف دوبوتامین

دوز معمول شروع ۲-۵ میکروگرم/کیلوگرم/دقیقه

دوز معمول نگهدارنده ۵-۲۰ میکروگرم/کیلوگرم/دقیقه

حداکثر دوز ۴۰ میکروگرم/کیلوگرم/دقیقه

دوز دارو باید بر اساس پاسخ همودینامیک بیمار تنظیم شود.

نکات تکمیلی

پایداری محلول پس از رقیق‌سازی، محلول این دارو باید در عرض ۲۴ ساعت مصرف شود.
مانیتورینگ در طول درمان با این دارو، مانیتورینگ مداوم الکتروکاردیوگرام، فشار خون، و برون‌ده ادراری ضروری است.
قطع تدریجی قطع ناگهانی این دارو می‌تواند منجر به افت شدید فشار خون شود، بنابراین باید به تدریج قطع شود.
تحمل استفاده طولانی‌مدت از این دارو ممکن است منجر به تحمل دارویی شود.
مقایسه با سایر اینوتروپ‌ها در مقایسه با دوپامین، این دارو اثرات کمتری بر عروق کلیوی و مزانتریک دارد.
استفاده در اطفال این دارو در نوزادان و کودکان نیز استفاده می‌شود، اما دوزها باید با دقت تنظیم شوند.

در نتیجه، این دارو یک داروی حیاتی در درمان نارسایی حاد قلبی و شوک کاردیوژنیک است. با این حال، استفاده از آن نیازمند مانیتورینگ دقیق و تنظیم دوز بر اساس پاسخ بیمار است. درک عمیق از فارماکولوژی، اثرات جانبی و تداخلات دارویی دوبوتامین برای استفاده ایمن و مؤثر از این دارو ضروری است.

نتیجه‌گیری

دوبوتامین یک داروی اینوتروپ مثبت قوی است که نقش مهمی در درمان نارسایی حاد قلبی و شوک کاردیوژنیک ایفا می‌کند. با افزایش قدرت انقباضی قلب و بهبود برون‌ده قلبی، این دارو می‌تواند در شرایط بحرانی حیات‌بخش باشد. با این حال، استفاده از دوبوتامین نیازمند مانیتورینگ دقیق و مدیریت حرفه‌ای است، زیرا می‌تواند عوارض جانبی قابل توجهی داشته باشد. درک صحیح از موارد مصرف، مکانیسم عمل، دوزاژ و تداخلات دارویی دوبوتامین برای استفاده ایمن و مؤثر از آن ضروری است.