هفته ۴۰ بارداری: علائم و مراقبت های لازم

در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران کلینیک سلامتی به نکات و علايم مربوط به هفته ۴۰ بارداری می پردازیم.

نکات کلیدی در هفته ۴۰ بارداری

• شما به خط پایان مسابقه رسیدید! ولی شاید بچه متوجه این قضیه نشود. خیلی از بچه ها چند روز (یا حتی چند هفته) بعد از تاریخ زایمان داخل شکم می مانند. هر چی نباشد، داخل رحم دنج و راحت است. (به علاوه، یادتان باشد محاسبۀ تاریخ زایمان خیلی دقیق و علمی نیست و احتمال خطا وجود دارد.)
• فشار روی لگن بالاست. به احتمال زیاد، سر بچه کاملاً پایین آمده تا برای زایمان آماده شود. برای همین، سنگین و اصطلاحاً مثل اردک راه می روید. از طرفی، سر بچه به اعصاب فشار می آورد و در پایین تنه احساس برق گرفتگی می کنید.
• در هفتۀ ۴۰، وزن جنین به طور متوسط ۳.۴ کیلوگرم است. البته، همۀ این ها احتمالات است. پس اگر در نهایت، یک بچۀ فسقلی ریزه میزه یا تپل مپل دست شما دادند، تعجب نکنید.
• اگر از وقت زایمان بگذرد، پزشک تست بیوفیزیکال پروفایل انجام می دهد که ترکیب سونوگرافی و تست بدون استرس است تا از سلامت بچه و میزان مایع آمنیوتیک اطمینان حاصل شود.

در هفتۀ ۴۰، از نظر ذهنی کلی فشار روی شماست چون مدام به زمان زایمان فکر می کنید و با هر درد، می ترسید مبادا وقتش رسیده باشد. اگر احساس می کنید بچه کمتر تکان می خورد، فوراً با متخصص تماس بگیرید. سعی کنید استرس را از خود دور کنید و مطمئن باشید هر وقت بچه آماده باشد، دردتان می گیرد و بدن به شما نشان می دهد که وقتش رسیده است.

جنین در هفته ۴۰ بارداری

رشد مو و ناخن ها ادامه دارد. به علاوه، ریه ها کامل می شود.

اندازۀ جنین در هفته ۴۰ بارداری

در هفتۀ ۴۰، جنین هم اندازۀ هندوانه است. کم و بیش، ۵۰ سانتی متر قد و بین ۳ تا ۴ کیلوگرم وزن دارد.

۴۰ هفته یعنی چند ماه؟

درست حدس زدید! در هفتۀ چهلم، ۹ ماه بارداری کامل می شود! موفق شدی!

سونوگرافی در هفته ۴۰ بارداری

بعد از پشت سر گذاشتن ترم کامل، پزشک تست بیوفیزیکال پروفایل انجام می دهد. همانطور که بارها اشاره کردیم، این آزمایش شامل سونوگرافی و تست بدون استرس است. در تست بدون استرس، حرکت بچه و انقباضات مادر تحت معاینه قرار می گیرد تا واکنش ضربان قلب بچه بررسی شود. معمولاً در این زمان، تست بدون استرس و بیوفیزیکال پروفایل دوبار در هفته انجام می شود. پزشک در سونوگرافی، میزان مایع آمنیوتیک را چک می کند.

اگر نتایج نشان دهد که زایمان برای بچه بهتر است، پزشک به روش بالینی پروسۀ زایمان را جلو می اندازد اما اگر همه چیز نرمال باشد، باید منتظر بمانید. نگران نباشید، بچه تا ابد نمی تواند داخل شکم بماند و دیر یا زود نوبت زایمان می رسد!

علائم بارداری در هفته ۴۰ بارداری

به احتمال زیاد، در هفته های آخر همان علائم قبلی ادامه دارد. وظیفۀ اصلی مادر این است که حین تجربۀ علائم زیر، صبر پیشه کند:

درد و گرفتگی پا

از حرکات کششی ساق و همسترینگ غافل نشوید. بدین ترتیب، درد و گرفتگی پا خواب را از چشم شما نمی گیرد.

فشار روی لگن

سر بچه روز به روز پایین تر می آید و درد و ناراحتی لگن بدتر می شود.

بی خوابی

اگر خوابتان نمی برد، از تخت بلند شوید و سرتان را به یک فعالیت آرامش بخش، مثل مطالعه یا نوشتن خاطرات، گرم کنید. نصف شب مشغول تمیز کردن فریزر یا تمرین زومبا نشوید. استراحت کنید.

خستگی

بی خوابی به درد و خستگی بدن دامن می زند اما چون برنامۀ خاصی ندارید، می توانید روزها چرت بزنید یا دست کم وقتی احساس خستگی می کنید، زمانی را به سکون و استراحت اختصاص دهید.

انقباضات

سرانجام انقباضات برکستون هیکس به درد واقعی زایمان تبدیل می شود، پس اگر انقباض ها زیاد شده، زمان بگیرید تا فاصلۀ بین انقباض ها دستتان بیاید. اگر درد پشت هم و شدید شده، یعنی در مرحلۀ اول زایمان هستید.

اضطراب!

دیر یا زود بچه به دنیا می آید. تا می توانید، استرس را از خود دور کنید.

علائم زایمان در هفته ۴۰ بارداری

بعضی از مادران باردار در هفتۀ ۴۰ هیچ علامتی از زایمان ندارند اما علائم به زودی از راه می رسد. در صورت تجربۀ انقباضات شدید و پشت هم، فوراً با پزشک تماس بگیرید. پاره شدن کیسه آب یکی دیگر از علامت های زایمان است که با ترشحات عادی فرق دارد و اول فکر می کنید خودتان را خیس کرده اید ولی بعد می فهمید که نه! قرار است زایمان کنید! در این شرایط، با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید.

آیا ادامه پیدا کردن بارداری تا هفته چهلم طبیعی است؟

البته! (هرچند در این مرحله احساس می کنید سال هاست که باردار هستید!) تشخیص زمان دقیق بارداری و زایمان گیج کننده است. همه می گویند دوران بارداری ۹ ماه طول می کشد اما در حالت عادی، بارداری ۴۰ هفته است (یعنی کمی بیشتر از ۹ ماه). به همین دلیل، پزشک برای محاسبۀ دوران بارداری به هفته توجه دارد، نه ماه. شاید فکر کنید بچه لفتش داده اما در هفتۀ ۴۰، همه چیز درست و به موقع است!

چه عواملی باعث می شود موعد زایمان عقب بیفتد؟

عقب افتادن تاریخ زایمان، یک دلیل خاص و مشخص ندارد. شاید به سابقۀ خانوادگی مربوط است (مثلاً شاید خود شما هم دیر به دنیا آمدید!) این وضعیت برای مادرانی که شکم اولشان است یا قبلاً سابقۀ رد کردن تاریخ زایمان را داشتند هم پیش می آید. ظاهراً جنسیت بچه هم تأثیرگذار است و برخی معتقدند معمولاً پسرها دیرتر از دخترها به دنیا می آیند. در بسیاری از موارد، مادر تاریخ دقیق آخرین قاعدگی را نمی داند. پس تاریخ زایمان به اشتباه محاسبه می شود. در این حالت، بچه اصلاً هم دیر نکرده است!

بعد از هفته چهلم، چقدر طول می کشد تا درد زایمان شروع شود؟

زمان تولد، دست بچه است. در مجموع، ممکن است بچه تا دو هفته بعد از موعد زایمان به دنیا بیاید. مطمئناً آرام و قرار ندارید تا هر چه زودتر وقت زایمان برسد اما صبور باشید! متخصص به دقت شما و بچه را تحت نظر می گیرد تا از سلامت هردوی شما مطمئن شود.

تلقین زایمان در هفته ۴۰ بارداری

شاید در هفتۀ ۴۰ طاقتتان طاق شود چون ناسلامتی قرار بود در این هفته زایمان کنید! اگر برایتان سوال پیش آمده که کدام یک از روش های طبیعی در القای درد زایمان موثر است، ما به شما پیاده روی و رابطۀ جنسی را پیشنهاد می دهیم. (هر دو مورد، سرگرمی مناسبی است و ممکن است پروسۀ زایمان را جلو بیندازد.) یا می توانید طب سوزنی را امتحان کنید اما از مکمل گیاهی یا روغن کرچک استفاده نکنید چون اکثر پزشکان معتقدند این روش ها ضرر دارد و موثر نیست. احتمالاً به گوشتان خورده که تحریک پستان ها باعث القای درد زایمان می شود. خب، این حرف درست است اما دکترها می گویند نباید این روش را امتحان کنید چون منجر به انقباضات شدید می شود و جان بچه را به خطر می اندازد. پس ارزشش را ندارد.

القای درد زایمان به روش بالینی به شرایط جنین داخل شکم بستگی دارد. اگر بچه سالم باشد و مادر مشکل یا بیماری نداشته باشد، نیاز نیست پروسۀ زایمان جلو بیفتد و باید چند هفتۀ دیگر صبر کنید. (بله، چند هفته اما به احتمال زیاد تا پایان هفتۀ آینده به طور طبیعی دردتان می گیرد.) همه چیز به بچه بستگی دارد و بهتر است منتظر بمانید تا برای تولد آماده شود.

«تبریک! به اولین مرحله از جدیدترین مسیر زندگی خود خوش آمدید! هفتۀ اول بعد از زایمان، کلی بالا و پایین دارد. تا دلتان بخواهد، مانع و چالش سر راه شما ظاهر می شود اما اکثر این مشکلات زودگذر است. یادتان باشد بهترین روش برای شروع این فصل جدید در زندگی این است که سلامت خود را در اولویت قرار دهید!»

آپارنا آیر، روانشناس در فریسکو، تگزاس

چند نکته برای هفته ۴۰ بارداری

آماده ای یا نه؟ دیر یا زود بچه به دنیا می آید. موعد زایمان رسیده و حالا فقط باید منتظر بمانید. در این فاصله، نکات زیر را رعایت کنید:

آماده کردن تخت

خدا را چه دیدی؟ شاید نصف شب، در حالیکه داخل تخت دراز کشیده اید، کیسه آب پاره شود. پس محض احتیاط، یک تشک ضد آب روی تخت بگذارید. بهتر است بعد زایمان از همین تشک استفاده کنید تا شیر، استفراغ بچه و ادرار تخت را خیس نکند.

مدیتیشن

اگر قبل زایمان استرس دارید، به کمک برنامۀ مدیتیشن، صداهای داخل سرتان را خاموش و روی مراقبه و حس آرامش تمرکز کنید. به علاوه، این روش به شما کمک می کند تا برای خواب شبانه آماده شوید و پرندۀ گریزان خواب را اسیر قفس کنید!

ریلکس کردن بدن

وقتی انقباض از راه می رسد، برای تحمل درد بدنتان را منقبض می کنید. این کار شرایط را بدتر می کند. پس تا می توانید بدن را ریلکس کنید. برای مثال: چشم ها را ببندید و تک تک قسمت های بدن را در ذهن مرور کنید. هر جا احساس کردید عضلۀ بدن منقبض شده، فشار را از روی ماهیچه بردارید. همزمان، نفس عمیق بکشید. چشم به هم بزنید، انقباض برطرف می شود.

بنزین یادت نره

آخرین و بدترین چیزی که در مسیر بیمارستان به آن احتیاج دارید، منتظر ماندن در صف بنزین است. پس در این هفته، شما یا همسرتان این کار ساده را انجام دهید تا وقتی دردتان گرفت، آمادۀ رفتن باشید.

«پسرم بیشتر از یک هفته دیرتر از موعد مقرر به دنیا اومد. مثل چی راه می رفتم تا شاید آقا تصمیم بگیره زودتر به دنیا بیاد اما آخرای جولای بود (شما بخونید تو دمای ۹۰ درجه) و هر یه خیابون که جلو می رفتم، پاهام ورم می کرد. هر روز چهار بعدازظهر باید پاهای داغون و ورم‌کرده‌م رو (که از ورم زیاد قابل تشخیص نبود و بهش می گفتم سوسیس) می ذاشتم روی بالش تا استراحت کنم.»

لورن ک، مادر دو فرزند