آزمایش قند خون A1C چیست و چگونه تفسیر می شود؟

آزمایش a1c، یا آزمایش هموگلوبین a1c یا HbA1c، یک آزمایش خون ساده است که میانگین قند خون را طی سه ماه گذشته اندازه می گیرد. معمولاً از این روش برای تشخیص پیش دیابت و دیابت استفاده می شود و برای کنترل دیابت هم به کار می رود. بالا بودن سطح a1c با عوارض و مشکلات دیابت در ارتباط است. پس اگر دچار دیابت هستید، تلاش کنید تا سطح a1c را متعادل نگه دارید.

در این مقاله از دپارتمان سلامت جسم کلینیک سلامتی به بررسی آزمایش A1C و هر آنچه باید در مورد آن بدانیم پرداخته می شود.

آزمایش a1c چه چیزی را اندازه می گیرد؟

وقتی قند وارد جریان خون می شود، به هموگلوبین می چسبد. هموگلوبین نوعی پروتئین در گلبول قرمز است. میزان قندی که به هموگلوبین می چسبد در افراد مبتلا به دیابت بیشتر است. تست a1c درصد قند روی هموگلوبین های گلبول قرمز را می سنجد.

در چه شرایطی آزمایش a1c انجام می شود؟

برای آزمایش دیابت یا پیش دیابت:

بزرگسالان بالای ۴۵ سال باید تست a1c بدهند. اگر زیر ۴۵ سال دارید اما دچار اضافه وزن هستید یا در معرض ابتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع دو قرار دارید، باز هم باید این تست را انجام دهید.

• اگر نتیجه نرمال است اما بالای ۴۵ سال هستید، ریسک فاکتور یا سابقۀ دیابت بارداری دارید، هر سه سال این تست را تکرار کنید.
• اگر نتیجه نشان می دهد که پیش دیابت دارید، با پزشک مشورت کنید تا خطر ابتلا به دیابت نوع دو کاهش پیدا کند. به توصیۀ پزشک، آزمایش را معمولاً، هر یک یا دو سال در میان تکرار کنید.
• اگر علامت ندارید اما نتیجه نشان می دهد که دچار پیش دیابت یا دیابت هستید، یک روز دیگر آزمایش دهید تا نتیجه قطعی شود.
• اگر نتیجه نشان می دهد که مبتلا به دیابت هستید، از پزشک بخواهید در زمینۀ کنترل دیابت به شما کمک کند.

کنترل دیابت

اگر مبتلا به دیابت هستید، دست کم دو بار در سال تست a1c را تکرار کنید. در صورت تغییر دارو یا سایر مشکلات، بسامد تکرار آزمایش بیشتر می شود. در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید.

آمادگی برای آزمایش a1c

این آزمایش در مطب دکتر یا آزمایشگاه انجام می شود. پزشک از نوک انگشت یا دست نمونه خون می گیرد. تست a1c به آمادگی خاص احتیاج ندارد اما اگر قرار است همزمان آزمایش دیگری انجام دهید، با پزشک درمورد روش های آمادگی (مثل ناشتا بودن و غیره) مشورت کنید.

نتیجۀ آزمایش a1c

طبیعی	زیر ۵.۷%
پیش دیابت	۵.۷ تا ۶.۴%
دیابت	۶.۵% به بالا

میزان a1c در حالت طبیعی زیر ۵.۷% است. اگر بین ۵.۷ تا ۶.۴% باشد، نشان دهندۀ پیش دیابت است و اگر بالای ۶.۵% باشد، یعنی فرد مبتلا به دیابت است. در حالت پیش دیابت، هرچه مقدار a1c بیشتر باشد، خطر ابتلا به دیابت نوع دو بیشتر است.

کنترل دیابت

نتیجۀ a1c میانگین سطح گلوکز را نشان می دهد که در آزمایش قند خون نیز قابل مشاهده است. به عبارت دیگر از روی نتیجه A1C می توان متوسط قند خون در ۳ ماه گذشته را تعیین کرد:

A1C %	eAG mg/dL
۷	۱۵۴
۸	۱۸۳
۹	۲۱۲
۱۰	۲۴۰

چه عواملی روی نتیجۀ a1c تأثیر می گذارد؟

اگر دیابت دارید، در کنار تست منظم قند خون، آزمایش a1c دهید. این دو آزمایش جای یکدیگر را نمی گیرند.

عوامل زیر روی نتیجۀ تست a1c تأثیر می گذارند:

• نارسایی کبد، کلیه یا کم خونی شدید.
• نوع نادر هموگلوبین که در مردم آفریقا، مدیترانه یا جنوب شرقی آسیا و افراد مبتلا به برخی اختلالات خونی (مثل کم خونی داسی شکل یا تالاسمی) وجود دارد.
• بعضی داروها مثل افیون و داروهای HIV.
• از دست دادن خون یا انتقال خون.
• اوایل یا اواخر دوران بارداری.

اگر هر یک از موارد فوق درمورد شما صادق است، به پزشک اطلاع دهید و در صورت نیاز، آزمایش را تکرار کنید.

مقدار a1c مورد نظر

مقدار a1c ایده آل برای اکثر افراد مبتلا به دیابت ۷% یا کمتر است اما نیاز هر شخص، بسته به عوامل مختلف مثل سن و وضعیت سلامتی، متغیر است. به کمک پزشک مقدار a1c مورد نظر را پیدا کنید.

جوان ترها که عمرشان به دنیا باقی است، باید سال های بیشتری با دیابت دست و پنجه نرم کنند. پس باید میزان a1c را کمتر کنند تا خطر بروز مشکل کاهش پیدا کند (مگر اینکه مدام دچار هیپوگلیسمی یا افت قند خون می شوند). میزان a1c مورد نظر برای افراد مسن، کسانی که شدیداً دچار افت قند خون می شوند یا بیماری جدی دارند، بالاتر است.

تست a1c یک روش مهم برای کنترل دیابت است اما جای نظارت مستمر بر قند خون در منزل را نمی گیرد. قند خون در طول شبانه روز بالا و پایین می شود و تست a1c این نوسانات را نشان نمی دهد. ممکن است نتیجۀ a1c در دو نفر یکسان باشد. در حالی که سطح قند خون در یکی از افراد ثابت است و در دیگری، دستخوش نوسانات شدید می شود.

اگر میزان a1c به هدف نزدیک شده اما دچار نوسانات شدید قند خون هستید، مرتب و در ساعات مختلف از روز قند خون خود را تحت نظر بگیرید. نتایج را به پزشک اطلاع دهید تا در صورت نیاز، برنامۀ درمان را تغییر دهد.